طب کار

طب کار یکی از شاخه های تخصصی در علم پزشکی است بیماری های ناشی و مرتبط با مشاغل گوناگون به منظور تشخیص، درمان و پیشگیری از وقوع آن ها را مورد بررسی و شناسایی قرار می دهد. وجود طب کار در هر کشور منجر به ارتقای بهداشت محیط های شغلی و بررسی آمار های بهداشتی سلامت شغلی شده است. همچنین بررسی محیط کار و غربالگری شاغلین باعث کنترل بیماری ها و آسیب های شغلی می شود. طب کار کلیه مشاغل از جمله اداری، صنعتی و پرسنل خدمات سلامت را تحت پوشش قرار می دهد.

هدف اصلی در مراکز طب کار

هدف اصلی طب کار انجام معاینات شغلی از جمله معاینات بدو استخدام و معاینات ادواری حفظ و ارتقای سلامت شاغلین در ابعاد جسمی، روحی و روانی است. متخصصین و کارشناسان فعال در این زمینه با شناخت کامل از بیماری های شغلی یا بیماری های ناشی از کار و تاثیرات آنها بر سلامت شاغلین بررسی هایی را روافراد انجام می دهند.

معاینات طب کار

• معاینات بدو استخدام

براساس قوانین سازمان تامین اجتماعی، متقاضی بیمه کارمندان باید تحت این معاینات قرار بگیرد و هدف از معاینات بدو استخدام در بهترین مرکز طب کار تهران تعیین قابلیت جسمی و روانی فرد برای انجام کار مورد نظر، تشخیص بیماری ‌ها، حفظ سلامت سایر کارمندان و تعیین تعداد و فاصله معاینات بعدی است.

• معاینات دوره‌ای در طول کار

طبق قانون، کارفرما موظف است کارمندان خود را حداقل یک مرتبه در سال تحت معاینات دوره‌ای قرار دهد. این معاینات بعد از استخدام و با فواصل زمانی معین و با هدف شناسایی زودهنگام بیماری‌ های ناشی از کار جهت اجرای اقدامات لازم برای درمان آن و بررسی شرایط محیط کار روی بیماری ‌های قبلی کارمندان و برنامه‌ریزی ‌های لازم برای ارتقاء و متناسب‌ سازی محیط با شرایط جسمانی نیروی کار انجام می شود

• معاینات بازگشت به کار بعد از یک دوره طولانی

کارمندی که بعد از یک غیبت طولانی به دلیل مرخصی یا بیماری به کار بر می‌گردد باید از لحاظ توانایی برگشت به کار ارزیابی شود. چرا که ممکن است شرایط کارمند در این دوره طولانی تغییر کرده باشد و دیگر توانایی جسمی یا روحی لازم را برای انجام دادن کار نداشته باشد.

• معاینات تغییر شغل

هر شغلی شرایط خاص خود را دارا بوده و فردی که خواهان استخدام شدن در یک شغل جدید است باید تحت آزمایشات مرتبط با موقعیت شغلی جدید قرار بگیرد و مجددا تایید صلاحیت شود.

• تعیین از کار افتادگی در مراکز طب کار

نقص عضو و از کار افتادگی از جمله مشکلاتی است که ممکن است برای هر فرد شاغل اتفاق بیافتد تعیین نقص عضو و از کار افتادگی از خدمات مراکز طب کار به حساب می آید.

لازم است شاغلین از قانون کار در این مورد آگاه باشند. نقص عضو به وجود آمده ممکن است موقت یا دائم باشد. درصورت دائم بودن نقص عضو این موضوع از نظر مراجع قضایی اهمیت پیدا می کند. در این معاینات درصد نقص عملکردی آن اندام یا ارگانِ خاص تعیین می ‌شود و تأثیر این مشکل بر کل بدن، نقص عضو کل بدن است.

آزمایش خون طب کار چه مواردی را شامل می شود؟

از جمله مواردی که در معاینات طب کار مورد آزمایش قرار می گیرد خون فرد متقاضی است. با توجه به این که خون دارای شاخص های فراوانی است، آزمایش خون معاینات طب کار می تواند شامل موارد زیادی شود. در آزمایشات بدو استخدام و همچنین آزمایشات دوره ای طب کار هر یک از این موارد با توجه به وضعیت شغلی کارکنان و با تشخیص متخصص طب کار می تواند مورد آزمایش و بررسی قرار گیرند.

آزمایش های روتین خون

۱) CBC (شمارش سلول های خونی)

۲) FBS (قند خون ناشتا)

۳) Cholestrol (کلسترول)

۴) Cr (کراتینین)

۵) Bun (نیتروژن اوره خون)

۶) TG (تری گلیسیرید)

۷) SGOT & SGPT (آنزیم های کبدی)

آزمایش ادرار طب کار چگونه انجام می شود و چه مواردی را شامل می شود؟

آزمایشات ادرار به طور معمول با مراجعه فرد به آزمایشگاه و یا نمونه گیری در محل کار صورت می گیرد. بعد از دریافت نمونه سه راه آنالیز یا بررسی ادرار وجود دارد. گاهی آزمایش ممکن است هر سه را لازم داشته باشد:

• یک راه بررسی آنالیز چشمی است که در آن ادرار باید رنگ و شفافیت مناسب داشته باشد. اگر ادرار حاوی خون باشد ممکن است قرمز یا سیاه باشد. وجود کف علت بیماری های کلیه است با این حال ادرار کدر نشان از عفونت دارد.
• آزمایش میکروسکوپی می تواند موارد جزئی تر را نشان دهد. برخی آیتم هایی که نباید در ادرار وجود داشته باشند شامل:

1. سلول های قرمز خونی
2. سلول های سفید
3. باکتری
4. کریستال (مواد معدنی که نشانه سنگ کلیه است)

• راه سوم آزمایش تست دیپ استیک است که یک نوار کاغذی نازک آغشته به مواد شیمایی وارد ادرار شده و ماده شیمیایی با ادرار واکنش می دهد و رنگ نوار در صورت بالا بودن سطح یک عامل تغییر می یابد. مواردی که توسط دیپ استیک بررسی می شوند عبارتند از:
• PH ادرار: اگر PH ادرار غیر طبیعی باشد شما ممکن است سنگ کلیه، عفونت ناحیه ادراری یا مشکل دیگری وجود داشته باشد.
• پروتئین: وجود پروتئین در ادرار می تواند نشان دهنده عملکرد نادرست کلیه باشد.
• گلوکز: ظهور گلوکز در ادرار می تواند نشانگر دیابت است.
• گلبول های سفید خونی: این یک نشانه عفونت یا التهاب در کلیه ها و و یا قسمت های دیگر سیستم ادراری است.
• نیتریت: وجود نیتریت در ادرار به معنی وجود یک عفونت باکتریایی خاص است.
• بیلی روبین: وجود این ماده دفعی که به طور معمول توسط کبد حذف می شود نشانگر عملکرد نادرست کبد است.
• خون در ادرار: نشانگر عفونت یا بیماری معین است.

البته ممکن است به درخواست پزشک طب کار مواد دیگری نیز در ادرار مورد بررسی قرار گیرد که برخی مثل کراتینین از محصولات دفعی بدن است و برخی نیز مواد شیمیایی خاصی است که کارگر با آن در تماس است که معمولاً جزء پایش بیولوژیکی محسوب می شوند. شیوه بررسی این مواد شیمیایی خاص در ادرار متفاوت از روش بالاست.

❓ پرسش و پاسخ های متداول درباره معاینات طب کار

• در معاینات بدو استخدام چه کارهایی انجام‌ می شود؟

در بدو استخدام آزمایش خون و ادرار، تست شنوایی، تست تنفسی، تشکیل پرونده توسط کارشناس بهداشت حرفه ای و معاینات دید چشم و معاینه پزشکی انجام می شود.

• آیا در معاینات طب کار آزمایش اعتیاد هم انجام می شود؟

آزمایش اعتیادر صورت درخواست کارفرما و بیشتردر معاینات بدو استخدام  انجام می شود.

• آیا قبل از معاینه باید ناشتا بود؟

حفظ ناشتایی هشت تا ده ساعت لازم است.

• هزینه طب کار بر عهده کیست؟

هزینه معاینات بدو استخدام طب کار بر عهده خود فرد و هزینه معاینات دوره ای بر عهده کارفرما است.

• آیا با تغییر کارفرما نیاز به تکرار آزمایشات است؟

طبق بخشنامه سازمان تامین اجتماعی در صورتی که شغل و شرایط شغلی فرد تغییر نداشته باشد و صرفاً کارفرما تغییر کند نیازی به تکرار معاینات بدو استخدام نیست. البته این قضیه مشروط به داشتن معاینه بدو استخدام در ابتدای اشتغال است.

• آیا داشتن کارت پایان خدمت الزامی است؟

وضعیت نظام وظیفه افراد بایستی فرد به صورت خدمت کرده، معافیت از خدمت یا انجام نداده بایستی مشخص شود.

• عیوب شنوایی در چه حد برای استخدام قابل قبول هست؟

چناچه آستانه شنوایی در محدوده فرکانس های گفتار محاوره ای اختلال داشته باشد ممکن است جهت ارائه مجوز کاری و استخدام داوطلب، استفاده از سمعک حین کار توصیه شود.

• عیوب بینایی در چه حد برای استخدام قابل قبول هست؟

اگر دید چشم ها کمتر از 0.5 باشد مراجعه به چشم پزشک جهت تجویز عینک توصیه می گردد ولی اگر دید چشم ها کمتر از 0.1 باشد داشتن عینک موقع کار الزامی است.

جهت کسب اطلاعات بیشتر با مرکز طب کار برزویه در تماس باشید.

۰۲۱-۴۴۳۷۷۴۰۲