بیماری شغلی چیست؟

بیماری هایی که به علت مواجهه با عوامل فیزیکی، شیمیایی، ارگونومیک ، بیولوژیکی در محیط کار به وجود می آیند. به عبارت دیگر، بیماری های ناشی از کار به علت اشتغال به یک کار و تحت شرایط موجود در آن به وجود می آیند و رابطه اتیولوژیک خاص محیط کار با بیماری کاملا مشخص است.

بیماری های شغلی هنگامی می تواند رخ دهد که اقدامات پیشگیری و کنترل در محل کار با شکست مواجه شود. در حالی که بیماری های ناشی از خطرات شغلی سنتی هنوز هم گسترده است، بیماری های شغلی جدید نیز در حال افزایش هستند. شغل هایی که باعث بیماری های جدی شغلی می شوند، نشان دهنده نقص کار شایسته و مناسب و در نتیجه غیر قابل قبول هستند.

بیماری های شغلی و حرفه ای، سبب درد، رنج و زیان های بزرگ به کارگران، کسب و کارها، صندوق های تأمین اجتماعی و بطور کلی جوامع می شوند. بر اساس برآوردهای سازمان بین المللی کار، بیماری های ناشی از کار کارگران، شش برابر بیشتر از حوادث مربوط به کار سبب مرگ آنان می شود. علاوه بر ایجاد درد و رنج بشری بی اندازه برای قربانیان و خانواده های آنان، این چنین بیماری هایی مستلزم زیان های اقتصادی عمده برای شرکت ها و جوامع به صورت کلی؛ همانند بهره وری از دست رفته و کاهش ظرفیت کاری می شوند. در سطح جهانی، سازمان بین المللی کار تخمین زده است که حدود 4 درصد از تولید ناخالص داخلی جهان، با توجه به حوادث و بیماری های مربوط به کار در هزینه های مستقیم و غیر مستقیم از دست داده شده است.
بنابراین شناخت موثر و پیشگیری از بیماری های شغلی برای برنامه های ملی ایمنی شغلی و بهداشتی ضروری و برای انجام کار به نحو شایسته یک واقعیت هستند.

انواع بیماری های شغلی

• بیماری های ناشی از کار

بیماری هایی هستند که بعلت مواجهه با عوامل زیان آور در محیط کار به وجود می آیند. این عوامل برای ایجاد بیماری ضروری هستند و رابطه اتیولوژیک خاص محیط کار با بیماری کاملاً مشخص است.
بیماری ناشی از کار وضع غیر عادی جسمی یا روحی است که انجام خدمات درمانی را ایجاب می کند یا موجب عدم توانایی موقت اشتغال به کار می شود یا اینکه موجب هر دو در آن واحد می گردد. لذا بیماری ناشی از کار عوارضی است که به مرور زمان به تاثیر از آلاینده های محیط کار در فرد ایجاد می شود. مرجع رسیدگی به آن کمیسیون های پزشکی یا شورای پزشکی می باشد.

• بیماری های مرتبط با کار

منشاء بیماری های مرتبط با کار چند عاملی است و عبارت از بیماری هایی هستند که ممکن است بطور نسبی تحت تاثیر شرایط زیان آور محیط کار بوجود آیند.
بیماری های مرتبط با کار معمولاً در افراد جامعه دیده می شود و مشخصات فردی، عوامل محیطی، فرهنگی و اجتماعی بعنوان عامل خطر در این بیماری ها نقش دارند. بیماری هایی مانند افزایش فشار خون، بیماری های عروق کرونر، بیماری های سایکوسوماتیک، اختلالات اسکلتی – عضلانی و بیماری های تنفسی غیر اختصاصی مزمن مثل برونشیت از جمله بیماری های مرتبط با کار هستند.

• بیماری های عمومی

این دسته از بیماری ها شامل بیماری های شایع در جامعه می باشند که افراد بدون تماس با عوامل زیان آور محیط کار نیز می توانند به آن مبتلا شوند. سرما خوردگی، دیابت و آپاندیسیت نمونه ای از این بیماری ها هستند.
نکته مهم این است که در صورت کشف این بیماری ها در معاینات شاغلین، پزشک طب کار باید نسبت به درمان آنها اقدام کند و یا بیمار را به متخصص مربوطه ارجاع دهد.

آیا بیماری های شغلی قابل درمان است؟

بسیاری از اینگونه بیماری ها غیر قابل درمان ولی قابل پیشگیری هستند. مانند کری شغلی، سیلیکوزیس و …

مهم ترین راه های پیشگیری از بیماری های شغلی عبارت اند از:

• شناخت و کنترل عوامل ایجاد کننده بیماری در محیط کار
• به کار گماردن کارگر متناسب با نوع کار
• بررسی سلامت کارگر به صورت انجام معاینات قبل از استخدام و دوره ای و معاینات اختصاصی حتی برای مدیران

بررسی سلامت کارگر

این بررسی به شکل معاینات قبل از استخدام، معاینات دوره ای و معاینات اختصاصی انجام می گیرد. نکته مهم آن است که این معاینات فقط باید توسط پزشک متخصص طب کار یا پزشک دوره دیده طب کار انجام گیرد.

۱. معاینات بدو استخدام

این دسته از معاینات که به معاینات بدو استخدام معروف می باشند، قبل از اشتغال کارگر باید انجام پذیرد. در واقع وضعیت سلامتی کارگر و توانایی های وی برای کار مورد نظر توسط پزشک طب کار مورد بررسی قرار می گیرد که آیا کارگر از نظر جسمی و روحی برای شغل مورد نظر مناسب است یا خیر؟

مهمترین اهداف معاینات قبل از استخدام عبارتند اند:

• تعیین حدود سلامتی متقاضی و قابلیت وی برای کار مورد نظر
• کشف بیماری های مسری کارگر و جلوگریی از انتشار آن
• تشخیص زود رس بیماری ها و درمان آنها
• تعیین عوارض و بیماری های قبلی متقاضی و ثبت در پرونده تا بعداً به حساب بیماری های ناشی از کار محسوب نگردد.
• حفاظت صنعت و سرمایه انسانی

۲. معاینات دوره ای

کارگران باید هر شش ماه یا سالی یک بار تحت معاینات دوره ای قرار گیرند. نکات مهم در انجام این گونه معاینات عبارتند از:

• تشخیص زودرس بیماری ها و عوارض ناشی از کار
• توصیه برای تغییر شغل یا محدود کردن کار افراد بیمار
• تعیین اثر محیط کار بر سلامت کارگران
• ارزیابی روش های کنترل و پیشگری
• جلوگیری از انتقال و انتشار بیماری های واگیردار

۳. معاینات اختصاصی

منظور معایناتی است که به صورت معمول و با نظم خاصی انجام نمی پذیرد بلکه در صورت نیاز این گونه معاینات انجام می شود. مثل:

• معاینات اختصاصی کارگران مشاغل سخت و زیان آور
• معاینات پزشکی جوانان و زنان و…
• معاینات در موقع تغییر شغل
• معاینه در موقع برگشت مجدد به کار پس از بیماری و حادثه

همواره به یاد داشته باشیم که:

بسیاری از بیماری های ناشی از کار غیر قابل درمان اما قابل پیشگیری هستند.
با حفظ سلامت محیط کار و توصیه های پزشکی مرکز تخصصی طب کار برزویه می توان سلامتی کارگران را تأمین کرد.
معاینات دوره ای کارگران باید به طور مرتب و توسط پزشک متخصص و یا دوره دیده طب کار صورت پذیرد.

“ مجموعه تخصصی طب کار برزویه دارای مجوز انجام خدمات سلامت شغلی (معاینات بدو استخدام و معاینات دوره ای) از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و همچنین سازمان تامین اجتماعی است. این مرکز تخصصی با بهره مندی از تیم مجرب، متخصص و حرفه ای، مجموعه ای پیشرو در ارائه تمامی معاینات طب کار است. “

جهت کسب اطلاعات بیشتر با شماره تماس مرکز طب کار برزویه در ارتباط باشید.

📞 ۰۲۱-۴۴۳۷۷۴۰۲