آزمایش‌ خون

آزمايشات خوني، ادرار و مدفوع می توانند منجر به درمان و پيشگيري از بيماري هاي خطرناك مانند بيماري هاي كبدي، كليوي، قلبي و سرطاني در مراحل اوليه تشخيص شوند. به همين علت بررسي و چك آپ مستمر جهت سلامت افراد ضروری است و مي تواند پزشك را براي تشخيص هرگونه موارد مشكوك ياري دهد.

قبل از انجام هرگونه آزمايش ممكن است اين سوال به وجود می آيد كه آيا براي انجام آزمايش بايد ناشتا باشيد يا مدت ناشتا بودن چند ساعت باشد و آيا مي توان در فاصله ناشتا بودن چه مواردی را باید رعایت کرد؟  

ناشتا بودن يعني چه؟

ناشتا بودن يعني اجتناب از غذا خوردن به فاصله زماني 10 تا 12 ساعت. البته گاهي برخي آزمايش ها نياز به زمان ناشتايي بيشتر يا كمتر دارند. براي اين كه دريافت  نتيجه دقيق تر باشد بايد موارد توصيه شده از سوي پزشك رعایت شود. ناشتايي جهت برخي آزمايشات بيوشيميايي مانند قند، اسيد اوريك، كلسترول و تري گليسيريد لازم مي باشد. برخي آزمايش هاي ناشتايي صبح اول وقت انجام مي شود و معمولا ناشتايي در شب توصيه مي شود زيرا فعاليت بدن به حداقل مي رسد و اندازه هاي طبيعي در نمونه هاي صبح مشخص مي شوند.

در ناشتایی چه نکاتی باید رعایت شوند؟

به هنگام ناشتا بودن برای آزمایش موارد زیر باید رعایت شوند:

• باید از خوردن هر نوع ماده غذایی خودداری شود.
• باید از نوشیدن مایعات (چای تلخ، قهوه،شیر،آب میوه و…) خودداری شود.
• خوردن آب منعی ندارد. نوشیدن آب زیاد قبل از آزمایش خون ناشتا باعث می ‌شود رگ ‌های خونی به راحتی پیدا شوند و نمونه گیری بدون مشکل صورت گیرد.
• باید از جویدن هرنوع آدامس (حتی آدامس های بدون قند ) خودداری شود.
• باید از 24 ساعت قبل از آزمایش از کشیدن سیگار خودداری شود.
• باید از 48 ساعت قبل از آزمایش از نوشیدن الکل خودداری شود.
• باید از مصرف شربت های سینه یا قرص های نرم کننده گلو خودداری شود.
• ناشتایی بیش از مدت زمان توصیه شده، باعث نتایج نادرست خواهد شد.
• دارو های تجویزی مطابق معمول استفاده شود. مگر اینکه پزشک توصیه به قطع داروها کرده باشد.

چه زمانی می‌ توان ناشتایی را پایان داد؟

شخص آزمایش دهنده می‌ تواند بلافاصله پس از آزمایش خون  بخورد و بیاشامد. بعد از ناشتایی احتمالاً گرسنه خواهید بود، بنابراین ممکن است بخواهید یک میان وعده آماده کنید تا بعد از آزمایش بلافاصله آن را بخورید.

آزمایش هایی که نیاز به ناشتایی دارند

• قند خون

حدود 2 ساعت بعد از وعده غذايي، ميزان قند سرم به اندازه قند خون ناشتا كاهش مي يابد. بنابراين بهتر است از 8 ساعت قبل ناشتا باشيد و جز آب مجاز به نوشيدن حتي چايي نيز نيستيد.

• چربی خون

بايد 14 ساعت قبل، جهت آزمايش خون ناشتا باشيد و آخرين وعده غذايي نيز بايد سبك باشد. بهتر است وعده غذايي را در روزهاي نزديك به آزمايش نبايد تغيير ندهيد به اين ترتيب پزشك با توجه به نتيجه آزمايش رژيم غذايي مناسب براي شما تعيين مي كند. با انجام اين آزمايش ميزان كلسترول و تري گليسيريد خون و همچنين كلسترول خون اندازه گيري مي شود.

• آزمايش سديم، پتاسيم، كلسيم و فسفر

بهتر است 4 ساعت ناشتا باشيد كه صرف براي اين آزمايش ضرورت چنداني ندارد.

• آزمايش جهت تخمين ميزان آهن خون

از 2 روز قبل، بايد از مصرف ويتامين B12 و مكمل هاي آهن دار پرهيز كنيد، براي اين آزمايش ناشتا بودن اجباري نيست ولي مي توانيد 4 ساعت ناشتا باشيد.

• اسيد اوریک

براي تست اسيد اوريك 4 ساعت ناشتايي مناسب مي باشد ولي از خوردن گوشت زياد قبل از انجام آزمايش اجتناب كنيد.

• آلكالن فسفاتاز

براي اين تست بايد 4 ساعت قبل ناشتا باشيد.

• تست تيروئيد

هر چند انجام آزمايش هورمون‌های تيروئيد نياز به رعايت محدوديت مصرف غذا و مايعات ندارد اما به علت اثری که افزايش چربی خون بر نتايج آزمايشات تيروئيد دارد، حداقل ۳ ساعت قبل از آزمايش غذا ميل نفرمائيد. در صورت مصرف دارو حتماً با پزشک مربوطه در صورت قطع و يا ادامه مصرف آنها گفتگو نمائيد و در صورت مصرف دارو آزمايشگاه را مطلع کنيد.

براي انجام كدام آزمايشات ناشتا بودن ضرورتی ندارد؟

• شمارش سلول هاي خون (CBC)

اين آزمايش براي تشخيص اختلالات خون مانند عفونت ها، مشكلات لخته شدن خون، سرطان خون و اختلالات ايمني بدن كمك مي كند. همچنين شامل اندازه گيري گلبول هاي قرمز، گلبولهای سفيد و پلاكت ها مي شود. براي اين آزمايش نياز به ناشتا بودن نيست.

• U/A (آنالیز ادرار)

این آزمایش، کلید تشخیص بسیاری از اختلال ‌ها از جمله عملکرد کلیه ‌ها، عفونت ادراری، سنگ کلیه، دفع پروتئین و … است. ا انجام این تست نیاز به ناشتا بودن ندارد اما بهتر است نمونه اول صبح اندازه‌گیری شود.

• ‌U/C (کشت ادرار)

گاهی برای تشخیص قطعی عفونت و انتخاب آنتی ‌بیوتیک مناسب، این آزمایش درخواست می‌شود. بهترین نمونه کشت ادرار و آنالیز ادرار، نمونه وسط ادرار است، یعنی ظرف آزمایش ادرار کمی بعد از شروع ادرار پرکنید. همچنین نیاز به ناشتا بودن ندارد.

• تست BUN و Cr

براي اين آزمايش احتياجي به ناشتايي ندارد.

• هموگلوبين A1c

این آزمایش که متوسط قند خون سه ماهه را نشان می‌دهد، نیاز به ناشتا بودن ندارد اما بهتر است دو ساعت قبل از آزمایش، خوراکی میل نشود.

• تست های انعقادي PT/PTT/INR

نياز به ناشتايي ندارد.

• ESR و CRP

براي اين آزمايش ناشتايي ضرورت ندارد. در صورتي كه از داروهاي ضد التهاب يا استامينوفن استفاده مي شود بايد پزشك در جريان قرار گیرد زيرا ممكن استنتيجه آزمايش را تحت تاثير قرار دهد.

• تست هاي كبدی (AST/ALT)

براي اين آزمايش احتياج به ناشتايي ندارد.

• آزمايش پرولاكتين

نياز به ناشتا بودن ندارد ولي مصرف برخي دارو ها طبق نظر پزشك بايد قطع شود.

• تست پادتن هلیکوباکتر پیلوری

تست پادتن ضدميکروب هليکوباکترپيلوری (يکی از عوامل مهم مولد ورم و زخم ‌های معده) نياز به آمادگی خاصی ندارد اما بهتر است که شب قبل از انجام تست غذای چرب مصرف نشود زيرا افزايش چربی خون می ‌تواند نتيجه اين آزمايش را مخدوش کند.

سخن نهایی طب کار برزویه

در بعضی از انواع آزمایشات برای این که ارائه دهنده مراقبت ‌های بهداشتی یک خوانش دقیق داشته باشد، باید ناشتا بود. اگر در طول دوره ناشتایی غذا خورده شده است، باید به پزشک اطلاع داده شود تا در مورد انجام مجدد تست خون تصمیم بگیرد. در برخی موارد، ممکن است هنوز هم بتوان در زمان مقرر تست خون را انجام داد.

جهت کسب اطلاعات بیشتر با مرکز طب کار برزویه در تماس باشید.

۰۲۱-۴۴۳۷۷۴۰۲