فرسودگی شغلی به چه معناست؟ چه زمانی افراد به آن دچار می شوند؟

فرسودگی شغلی چیست؟

فرسودگی شغلی حالتی از خستگی جسمی، روانی و عاطفی است که در نتیجه استرس مداوم و طولانی مدت در محیط کار به وجود می آید. این حالت معمولا زمانی رخ می دهد که فرد با فشارهای شغلی زیادی مواجه می شود و نمی تواند به درستی از پس آن ها برآید. فرسودگی شغلی می تواند بهره وری فرد را کاهش دهد، بر سلامت جسمی و روانی تاثیر منفی بگذارد و حتی به مشکلات جدی در زندگی شخصی منجر شود.

 

علائم فرسودگی شغلی

فرسودگی شغلی می تواند علائم متعددی داشته باشد که در سه حوزه اصلی تقسیم بندی می شوند:

۱. علائم جسمی

• خستگی مداوم حتی پس از استراحت
• سردردهای مکرر یا مزمن
• مشکلات گوارشی
• ضعف سیستم ایمنی و افزایش احتمال بیماری ها

۲. علائم روانی

• کاهش انگیزه و علاقه به کار
• احساس ناکارآمدی
• افکار منفی درباره خود و محیط کار
• اضطراب و افسردگی

۳. علائم رفتاری

• کاهش کیفیت و کمیت کار
• اجتناب از تعامل با همکاران
• افزایش غیبت از کار
• تحریک پذیری و بی حوصلگی

 

عوامل موثر در بروز فرسودگی شغلی

• فشار کاری بیش از حد

کارکنانی که با حجم کار بالا و مهلت های کم و غیرواقعی مواجه هستند، بیشتر در معرض فرسودگی شغلی قرار دارند. زمانی که فشار کاری فراتر از توانایی فرد باشد، استرس مداوم می تواند به خستگی و احساس ناتوانی منجر شود.

• کنترل کم بر کار

اگر کارکنان احساس کنند که کنترلی بر وظایف یا تصمیمات شغلی خود ندارند، احتمال فرسودگی افزایش می یابد. نبود فرصت برای مشارکت در تصمیم گیری ها یا انجام کارهای خلاقانه می تواند انگیزه را کاهش دهد.

• عدم تعادل بین کار و زندگی شخصی

زمانی که کار تمام وقت و انرژی فرد را مصرف می کند و زمانی برای استراحت، تفریح یا انجام وظایف خانوادگی باقی نمی گذارد، احتمال فرسودگی بالا می رود.

• حمایت ناکافی

نبود حمایت از سوی مدیران، همکاران یا سازمان می تواند احساس انزوا و بی ارزشی را در کارکنان تقویت کند.

• انتظارات نامشخص

وقتی وظایف شغلی به وضوح تعریف نشده باشند یا انتظارات غیرمنطقی از کارکنان وجود داشته باشد، احتمال استرس و فرسودگی افزایش می یابد.

 

تاثیرات فرسودگی شغلی

۱) تاثیر بر سلامت جسمی

فرسودگی شغلی می تواند باعث مشکلات جسمی متعددی شود، از جمله افزایش فشار خون، مشکلات قلبی (نوار قلب)، سردرد و ضعف سیستم ایمنی

۲) تاثیر بر سلامت روانی

این وضعیت می تواند منجر به اضطراب، افسردگی و کاهش اعتماد به نفس شود. همچنین ممکن است فرد احساس بی هدفی و ناامیدی کند.

۳) کاهش بهره وری

کارکنانی که دچار فرسودگی شغلی هستند، نمی توانند وظایف خود را به درستی انجام دهند. این امر باعث کاهش کیفیت کار، افزایش خطاها و افت عملکرد کلی سازمان می شود.

۴) تاثیر بر روابط

فرسودگی شغلی می تواند بر روابط فردی و اجتماعی تاثیر منفی بگذارد. کارکنانی که با این مشکل مواجه هستند، ممکن است در تعامل با همکاران یا خانواده دچار مشکل شوند.

نقش مدیران و سازمان ها در پیشگیری از فرسودگی شغلی

• ایجاد محیط کاری سالم

مدیران باید محیط کاری مناسبی فراهم کنند که در آن کارکنان احساس امنیت و حمایت کنند. این شامل کاهش حجم کار غیرمنطقی و ارائه منابع کافی برای انجام وظایف است.

• تشویق به استراحت

مدیران باید کارکنان را به استفاده از مرخصی های منظم و استراحت در میان کار تشویق کنند.

• افزایش وضوح نقش ها

توضیح دقیق وظایف شغلی و انتظارات سازمانی می تواند از سردرگمی کارکنان جلوگیری کند.

• پاداش دهی و قدردانی

تشویق کارکنان برای تلاش ها و دستاوردهایشان می تواند انگیزه را افزایش داده و از فرسودگی جلوگیری کند.

• آموزش مدیران

مدیران باید یاد بگیرند که چگونه استرس کارکنان را مدیریت کنند و محیط کاری مثبتی ایجاد کنند.

 

نقش معاینات دوره‌ای طب کار در پیشگیری از فرسودگی شغلی کارکنان سازمان‌ ها

همانطور که گفته شد فرسودگی شغلی یکی از مشکلات رایج در محیط‌ های کاری است که به دلایل مختلفی از جمله فشار کاری زیاد، استرس مداوم، و مشکلات جسمی و روحی ایجاد می‌ شود. معاینات بدو استخدام و یا معاینات دوره‌ ای طب کار یکی از موثرترین راهکارها برای پیشگیری از این مشکل است، زیرا از طریق ارزیابی وضعیت سلامت کارکنان، تشخیص زودهنگام بیماری‌ ها و ارائه راهکارهای بهبودبخش، نقش کلیدی در افزایش رفاه و بهره‌ وری افراد سازمان ایفا می‌ کند.

 

❓ چه زمانی فرد به فرسودگی شغلی دچار می شود؟

فرسودگی شغلی زمانی رخ می دهد که استرس شغلی برای مدت طولانی ادامه پیدا کند و فرد نتواند منابع لازم برای مقابله با آن را فراهم کند. این وضعیت معمولا در شرایط زیر بروز می کند:

• زمانی که فشار کاری مداوم و غیرمنطقی وجود داشته باشد.
• زمانی که فرد احساس کند کنترل کمی بر کار یا وظایف خود دارد.
• زمانی که حمایت اجتماعی یا حرفه ای کافی در دسترس نباشد.
• زمانی که انتظارات از فرد بیش از حد باشد یا وظایف شغلی نامشخص باشند.

 

❓ چگونه می توان از فرسودگی شغلی پیشگیری کرد؟

۱- مدیریت زمان و اولویت بندی

یکی از موثرترین روش ها برای پیشگیری از فرسودگی شغلی، مدیریت زمان است. کارکنان باید یاد بگیرند که وظایف خود را اولویت بندی کنند و از انجام همزمان کارهای زیاد خودداری کنند.

۲- ایجاد تعادل بین کار و زندگی شخصی

کارکنان باید زمانی برای استراحت، تفریح و فعالیت های خانوادگی اختصاص دهند. تعادل میان کار و زندگی شخصی می تواند به کاهش استرس کمک کند.

۳- استفاده از حمایت اجتماعی

صحبت با دوستان، همکاران یا مشاوران حرفه ای می تواند به کاهش احساس انزوا و استرس کمک کند.

 

۴- آموزش مهارت های مقابله ای

فراگیری تکنیک هایی مانند مدیریت استرس، مدیتیشن یا تمرینات تنفسی می تواند به کارکنان کمک کند تا بهتر با فشارهای شغلی مقابله کنند.

۵- درخواست کمک

کارکنان نباید از درخواست کمک یا مشورت با مدیران یا همکاران خود خجالت بکشند. درخواست کمک می تواند به کاهش فشار کاری و بهبود روحیه کمک کند.

 

خلاصه مقاله

فرسودگی شغلی یک مسئله جدی در محیط های کاری است که می تواند تاثیرات منفی زیادی بر سلامت فردی و سازمانی داشته باشد. با شناسایی علائم و عوامل آن و اتخاذ راهکارهای مناسب، می توان از این وضعیت پیشگیری کرد یا آن را مدیریت نمود. سازمان ها و مدیران نقش کلیدی در ایجاد محیط کاری سالم و حمایت از کارکنان دارند. اگر این تلاش ها به درستی انجام شود، بهره وری افزایش یافته و سلامت کارکنان حفظ خواهد شد.

 

“ مجموعه تخصصی طب کار برزویه دارای مجوز انجام خدمات سلامت شغلی (معاینات بدو استخدام و معاینات دوره ای) از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و همچنین سازمان تامین اجتماعی است. این مرکز تخصصی با بهره مندی از تیم مجرب، متخصص و حرفه ای، مجموعه ای پیشرو در ارائه تمامی معاینات طب کار است. “

جهت کسب اطلاعات بیشتر با شماره تماس مرکز طب کار برزویه در ارتباط باشید.

📞 ۰۲۱-۴۴۳۷۷۴۰۲