عوامل زیان آور بیولوژیکی در صنعت کشاورزی

عوامل زیان آور بیولوژیکی

در برخی مشاغل به سبب شرایط کار، نوع فعالیت و همچنین تولید یا مصرف مواد گوناگون، کارکنان در معرض عوامل بیولوژیکی زیان آور و در نتیجه ابتلا به بیماری های عفونی قرار دارند.

این بیماری ها، باتوجه به عامل به وجود آورنده به پنج دسته تقسیم می شوند:

۱. بیماری های ناشی از ویروس ها مثل هاری، آبله و…

۲. بیماری های ناشی از باکتری ها مانند سیاه زخم، برسلوز، کزاز و…

۳. بیماری های ناشی از ریکتزیاها مانند تب کیو

۴. بیماری های ناشی از قارچ ها مثل هیستوپالسما، آسپرژیلوس و…

۵. بیماری های ناشی از انگل ها مثل کرم قالبدار

 

کشاورزان جزو دسته‌ای از شاغلین هستند که کمتر به سلامت آنان توجه می‌شود. نه تنها معاینات طب کار برای این قشر زحمت کش انجام نمی‌شود بلکه آگاهی رسانی در خصوص عوامل زیان آور محیط کار نیز برای آنان نزدیک به صفر است.

 

۱) بیماری های ویروسی

بیماری‌های ناشی از عوامل ویروسی در کشاورزان عبارتند از:

• آبله گاوی

منجر به تظاهرات پوستی شده توسط گاو و ندرتا توسط گربه به انسان سرایت می کند.

• آبله گوسفندی

توسط گوسفند، بز و سگ به انسان سرایت می کند. آبله گوسفندی نیز با علائم پوستی تظاهر پیدا می کند.

• آستمالیت ها

این عوامل که برروی سیستم عصبی مرکزی (مغز) تاثیر می‌گذارد، توسط کنه و پشه از حیواناتی مانند اسب و بز و پرندگان به انسان منتقل می شود.

• بیماری های دست، پا و دهان

علائم این بیماری به صورت ایجاد وزیکول روی دست و پا و دهان است که عامل آن توسط ترشحات آلوده حیوانات به انسان سرایت می کند.

• هاری

با گاز گرفتن حیوانات آلوده بخصوص سگها به انسان منتقل می شود. عوارض آن شامل انقباض عضلات مربوط به بلع و تغییرات مغزی است.

 

۲) بیماری های باکتریایی

بیماری‌های ناشی از این عوامل عبارتند از:

• سیاه زخم

علائم این بیماری با تاثیر بر روی پوست و مشکل تنفسی و گوارشی نمایان می شود. سیاه زخم با تماس مواد آلوده دام ها مانند پوست، مو، استخوان، پشم، گوشت و غیره منتقل می شود.

 

• تب مالت

این بیماری توسط تماس با حیوانات آلوده و یا بافل های آنها منتقل می شود. عوارض آن درد استخوانی و مفاصل است.

• لایم

عامل این بیماری در جوندگان، آهوی وحشی و سگها وجود دارد. توسط گزش کنه ها به انسان منتقل شده و منجر به تظاهر پوستی، تورم مفاصل و مشکلات سیستم عصبی می گردد.

• طاعون

نام دیگر آن مرگ سیاه است که توسط کک ها به انسان منتقل می شود. عوارض آن بزرگ شدن غدد لنفاوی زیر بغل و کشاله ران، عفونت ریوی و خونریزی پوستی است.

• کزاز

با تماس پوست زخمی انسان با مدفوع حیوانات اهلی و خاک آلوده به باکتری انتقال می یابد. عوارض آن انقباض ماهیچه ها، اختلال در تنفس، آسیب دستگاه عصبی مرکزی است.

• تولارمی

عامل این بیماری منجر به علائم پوستی و عفونت ریوی شده و با نیش کنه هایی که قبلا حیوانات آلوده را نیش زده اند، به انسان منتقل می شود.

 

۳) بیماری های ریکتزیایی

بیماری‌ ناشی از این عوامل عبارتند از:

• تب کیو

این بیماری سبب آسیب ریوی (سینه پهلو، سرفه، خلط، درد سینه) شده و از طریق استنشاق گردوغبار آلوده به بافت های جفت، ترشحات زایمانی و مدفوع حیوانات و همچنین تماس مستقیم با حیوانات آلوده و یا مواد آلوده ای مانند پشم، کاه و لباس های افرادی که در معرض آلودگی قرار گرفته اند، منتقل می شود.

 

۴) بیماری‌های قارچی

بیماری‌های ناشی از این عوامل عبارتند از:

• هیستوپلاسموزیس

از طریق تنفس هوای آلوده به اسپور قارچ ناشی از درختان پوسیده و مدفوع پرندگان آلوده منجر به عوارض ریوی، درد ماهیچه، اختلالات گوارشی در مبتلایان می شود.

• آسپرژیلوزیس

توده های مواد گیاهی که در حال تخمیر و پوسیدگی هستند، مخزن عمده این نوع قارچ هستند. علاوه بر این کاه های نمدار انباشته شده، سبزی های در حال پوسیدن، دانه های حبوبات و تعدادی دیگر از مواد غذایی که هنگام انبار شدن حرارت ایجاد می کنند، می توانند مخزن این قارچ باشند.

این بیماری معمولا بصورت حمله های آسمی، آبسه های ششی، عفونت مجرای خارجی گوش و ابتلای سینوس های صورت و حفره های چشم تظاهر می کند. همچنین امکان دارد که قارچ در مغز، کلیه و سایر نقاط بدن منتشر شود که در این صورت باعث مرگ میزبان می شود.

 

۵) بیماری های انگلی

بیماری‌های ناشی از این عوامل عبارتند از:

• توکسوپلاسموزیس

توسط تماس با مدفوع گربه آلوده، خوردن گوشت پخته نشده و شیر بز به انسان انتقال می یابد. این انگل بر روی مغز و اعصاب و عضلات تاثیر گذاشته و همچنین منجر به آسیب به چشم، تورم طحال و کبد می شود.

• لیشمانیازیس

مخزن اولیه آن سگ ها و حیوانات وحشی است و توسط پشه خاکی به انسان منتقل می شود. این بیماری منجر به علائم پوستی، بزرگی طحال و کم خونی می گردد.

• آسکاریازیس

تماس با خاک های آلوده به تخم انگل موجود در مدفوع انسان و خوردن میوه و سبزیجات نشسته باعث انتقال و ایجاد عوارض ناشی از آن یعنی درد ناحیه شکم و ریه و سوء تغذیه می شود.

• شیستوزومیازیس

شیستوزوما در اثر تماس با خاک مرطوب و آب آلوده به سرکر حلزون به انسان منتقل می شود و  در پی آن علائم پوستی، بزرگ شدن کبد و طحال، بیماری شدید کبد و مثانه تظاهر می یابند.

 

معاینات دوره ای سالیانه برای کشاورزان چگونه است؟

آموزش بهداشت و ایمنی و مشاوره از عواملی هستند که به طور معمول در تأمین همکاری کارگران و کشاورزان جهت حمایت از سلامتی آنها مورد استفاده قرار می گیرند.

” هدف از آموزش بهداشتی کشاورزان ترغیب آنها برای بکارگیری و ادامه شیوه مناسب کار و استفاده بهینه از وسایل کار و تصمیم گیری برای تأمین حفظ سلامت خود و بهبود شرایط کار می باشد. از جمله برنامه هایی که سبب ارتقاء سطح بهداشت کشاورزان می شود معاینات شغلی دوره ای می باشد.  “

 

 

با توجه به مطالب فوق الذکر معاینات پزشکی دوره ای کشاورزان باید با هدف های زیر صورت گیرد:

• تشخیص زودرس بیماری ها و عوارض ناشی از کار و اقدام به درمان فوری آنها
• توصیه برای تغییر شغل و یا محدود کردن کار افراد بیمار
• تعیین اثر محیط کار بر سلامت افراد
• ارزشیابی روش های پیشگیری و ایمنی
• جلوگیری از انتقال و انتشار بیماری های واگیردار

 

جهت کسب اطلاعات بیشتر با شماره تماس مرکز طب کار برزویه در ارتباط باشید.

۰۲۱-۴۴۳۷۷۴۰۲