آزمایش‌ خون

آزمایشات خونی، ادرار و مدفوع می توانند منجر به درمان و پیشگیری از بیماری های خطرناک مانند بیماری های کبدی، کلیوی، قلبی و سرطانی در مراحل اولیه تشخیص شوند. به همین علت بررسی و چکآپ مستمر آزمایشات طب کار کارکنان مشاغل مختلف جهت سلامت افراد ضروری است و می تواند پزشک را برای تشخیص هرگونه موارد مشکوک یاری دهد.

قبل از انجام هرگونه آزمایش ممکن است این سوال به وجود می آید که آیا برای انجام آزمایش باید ناشتا باشید یا مدت ناشتا بودن چند ساعت باشد و در فاصله ناشتا بودن چه مواردی را باید رعایت کرد؟  

ناشتا بودن یعنی چه؟

ناشتا بودن یعنی اجتناب از غذا خوردن به فاصله زمانی 10 تا 12 ساعت، البته گاهی برخی آزمایش ها نیاز به زمان ناشتایی بیشتر یا کمتر دارند. برای این که دریافت نتیجه دقیق تر باشد باید موارد توصیه شده از سوی پزشک رعایت شود. ناشتایی جهت برخی آزمایشات بیوشیمیایی مانند قند، اسید اوریک، کلسترول و تری گلیسیرید لازم می باشد. برخی آزمایش های ناشتایی صبح اول وقت انجام می شود و معمولا ناشتایی در شب توصیه می شود زیرا فعالیت بدن به حداقل می رسد و اندازه های طبیعی در نمونه های صبح مشخص می شوند.

در ناشتایی چه نکاتی باید رعایت شوند؟

به هنگام ناشتا بودن برای آزمایش موارد زیر باید رعایت شوند:

• باید از خوردن هر نوع ماده غذایی خودداری شود.
• باید از نوشیدن مایعات (چای تلخ، قهوه،شیر،آب میوه و…) خودداری شود.
• خوردن آب منعی ندارد. نوشیدن آب زیاد قبل از آزمایش خون ناشتا باعث می ‌شود رگ ‌های خونی به راحتی پیدا شوند و نمونه گیری بدون مشکل صورت گیرد.
• باید از جویدن هرنوع آدامس (حتی آدامس های بدون قند) خودداری شود.
• باید از 24 ساعت قبل از آزمایش از کشیدن سیگار خودداری شود.
• باید از 48 ساعت قبل از آزمایش از نوشیدن الکل خودداری شود.
• باید از مصرف شربت های سینه یا قرص های نرم کننده گلو خودداری شود.
• ناشتایی بیش از مدت زمان توصیه شده، باعث نتایج نادرست خواهد شد.
• دارو های تجویزی مطابق معمول استفاده شود. مگر اینکه پزشک توصیه به قطع داروها کرده باشد.

چه زمانی می‌ توان ناشتایی را پایان داد؟

شخص آزمایش دهنده می‌ تواند بلافاصله پس از آزمایش خون  بخورد و بیاشامد. بعد از ناشتایی احتمالاً گرسنه خواهید بود، بنابراین ممکن است بخواهید یک میان وعده آماده کنید تا بعد از آزمایش بلافاصله آن را بخورید.

آزمایش هایی که نیاز به ناشتایی دارند

• قند خون

حدود 2 ساعت بعد از وعده غذایی، میزان قند سرم به اندازه قند خون ناشتا کاهش می یابد. بنابراین بهتر است از 8 ساعت قبل ناشتا باشید و جز آب مجاز به نوشیدن حتی چایی نیز نیستید.

• چربی خون

باید 14 ساعت قبل، جهت آزمایش خون ناشتا باشید و آخرین وعده غذایی نیز باید سبک باشد. بهتر است وعده غذایی را در روزهای نزدیک به آزمایش نباید تغییر ندهید به این ترتیب پزشک با توجه به نتیجه آزمایش رژیم غذایی مناسب برای شما تعیین می کند. با انجام این آزمایش میزان کلسترول و تری گلیسیرید خون و همچنین کلسترول خون اندازه گیری می شود.

• آزمایش سدیم، پتاسیم، کلسیم و فسفر

بهتر است 4 ساعت ناشتا باشید که صرف برای این آزمایش ضرورت چندانی ندارد.

• آزمایش جهت تخمین میزان آهن خون

از 2 روز قبل، باید از مصرف ویتامین B12 و مکمل های آهن دار پرهیز کنید، برای این آزمایش ناشتا بودن اجباری نیست ولی می توانید 4 ساعت ناشتا باشید.

• اسید اوریک

برای تست اسید اوریک 4 ساعت ناشتایی مناسب می باشد ولی از خوردن گوشت زیاد قبل از انجام آزمایش اجتناب کنید.

• آلکالن فسفاتاز

برای این تست باید 4 ساعت قبل ناشتا باشید.

• تست تیروئید

هر چند انجام آزمایش هورمون‌های تیروئید نیاز به رعایت محدودیت مصرف غذا و مایعات ندارد اما به علت اثری که افزایش چربی خون بر نتایج آزمایشات تیروئید دارد، حداقل ۳ ساعت قبل از آزمایش غذا میل نفرمائید. در صورت مصرف دارو حتماً با پزشک مربوطه در صورت قطع و یا ادامه مصرف آنها گفتگو نمائید و در صورت مصرف دارو آزمایشگاه را مطلع کنید.

برای انجام کدام آزمایشات ناشتا بودن ضرورتی ندارد؟

• شمارش سلول های خون (CBC)

این آزمایش برای تشخیص اختلالات خون مانند عفونت ها، مشکلات لخته شدن خون، سرطان خون و اختلالات ایمنی بدن کمک می کند. همچنین شامل اندازه گیری گلبول های قرمز، گلبولهای سفید و پلاکت ها می شود. برای این آزمایش نیاز به ناشتا بودن نیست.

• U/A (آنالیز ادرار)

این آزمایش، کلید تشخیص بسیاری از اختلال ‌ها از جمله عملکرد کلیه ‌ها، عفونت ادراری، سنگ کلیه، دفع پروتئین و … است. ا انجام این تست نیاز به ناشتا بودن ندارد اما بهتر است نمونه اول صبح اندازه‌گیری شود.

• ‌U/C (کشت ادرار)

گاهی برای تشخیص قطعی عفونت و انتخاب آنتی ‌بیوتیک مناسب، این آزمایش درخواست می‌شود. بهترین نمونه کشت ادرار و آنالیز ادرار، نمونه وسط ادرار است، یعنی ظرف آزمایش ادرار کمی بعد از شروع ادرار پرکنید. همچنین نیاز به ناشتا بودن ندارد.

• تست BUN و Cr

برای این آزمایش احتیاجی به ناشتایی ندارد.

• هموگلوبین A1c

این آزمایش که متوسط قند خون سه ماهه را نشان می‌دهد، نیاز به ناشتا بودن ندارد اما بهتر است دو ساعت قبل از آزمایش، خوراکی میل نشود.

• تست های انعقادی PT/PTT/INR

نیاز به ناشتایی ندارد.

• ESR و CRP

برای این آزمایش ناشتایی ضرورت ندارد. در صورتی که از داروهای ضد التهاب یا استامینوفن استفاده می شود باید پزشک در جریان قرار گیرد زیرا ممکن استنتیجه آزمایش را تحت تاثیر قرار دهد.

• تست های کبدی (AST/ALT)

برای این آزمایش احتیاج به ناشتایی ندارد.

• آزمایش پرولاکتین

نیاز به ناشتا بودن ندارد ولی مصرف برخی دارو ها طبق نظر پزشک باید قطع شود.

• تست پادتن هلیکوباکتر پیلوری

تست پادتن ضدمیکروب هلیکوباکترپیلوری (یکی از عوامل مهم مولد ورم و زخم ‌های معده) نیاز به آمادگی خاصی ندارد اما بهتر است که شب قبل از انجام تست غذای چرب مصرف نشود زیرا افزایش چربی خون می ‌تواند نتیجه این آزمایش را مخدوش کند.

سخن نهایی طب کار برزویه

در بعضی از انواع آزمایشات برای این که ارائه دهنده مراقبت ‌های بهداشتی یک خوانش دقیق داشته باشد، باید ناشتا بود. اگر در طول دوره ناشتایی غذا خورده شده است، باید به پزشک اطلاع داده شود تا در مورد انجام مجدد تست خون تصمیم بگیرد. در برخی موارد، ممکن است هنوز هم بتوان در زمان مقرر تست خون را انجام داد.

جهت کسب اطلاعات بیشتر با شماره تماس مرکز طب کار برزویه در ارتباط باشید.

۰۲۱-۴۴۳۷۷۴۰۲