آشنایی با اصول و الزامات معاینات دوره ای

یکی از شناخته شده‌ترین و رایج ترین انواع معاینات شغلی طب کار، معاینات دوره ای (Periodic Examination) می‌ باشد. این نوع معاینات که نوعی از پیشگیری ثانویه است، با فواصل زمانی معین (اغلب یکساله) انجام می‌ شوند. انجام دوره ای این معاینات به منظور تامین دو هدف اصلی و عمده می‌ باشد:

• شناسایی اولیه و زودهنگام شاغلینی که مشکوک به بیماری‌های ناشی از کار در مراحل اولیه و قابل درمان
• انجام Fitness for Work در شاغلینی که شرایط محیط کار برروی بیماری آنها تاثیر سوء بر جای می‌ گذارد

معاینات بدو استخدام و معاینات ادواری در واقع حکم مهر تائید بر معاینات پیش از استخدام دارد. چنانچه اولین علائم بروز بیماری ها (اعم از شغلی و غیر شغلی) نمایان شود طی انجام معاینالت ادواری (حداقل سالی یکبار) میتوان با صرف کمترین هزینه جلوی پیشرفت بیماری را گرفت و سلامتی شاغل را تضمین کرد. ازاین منظر معاینات ادواری نوعی بیمه عمر تلقی میگردد که از بروز ازکارافتادگی های پیش از رسیدن به سن بازنشستگی در نیروی کار و تولید کشور جلوگیری میکند.

زمان انجام معاینات دوره ای چه زمانیست؟

دکتر کاظم ندافی طبق خبری گفت: معاینات دوره ای کارگران بر اساس قانون کار باید سالی یکبار و با هزینه کار فرما صورت گیرد و به همین منظور در حال حاضر 150 پزشک متخصص طب کار و 450 پزشک عمومی دوره دیده واجد صلاحیت برای معاینات دوره‌ای سلامت شغلی مشغول فعالیت می باشند.

در واقع مذاکره با کارشناس بهداشت حرفه ای و معاینات بالینی باید با فواصل منظم در طول دوره استخدام طبق یکی از استاندارد های محلی، ایالتی یا فدرال قابل اجرا انجام شود، اگر استانداردی موجود نبود و مخاطرات در حد مینیمم بود باید معاینات با فواصل 3 تا 5 سال یا با توجه به توصیه یک پزشک طب کار با تجربه انجام گردد.

اگر علائم مربوط به مواجهه با آلاینده در کارگر تشدید شد، انجام معاینات پزشکی ضرورت دارد. بررسی و مذاکره درباره تاریخچه پزشکی، محیطی و حرفه ای، معاینات بالینی و تست های آزمایشگاهی و فیزیولوژیکی منتخب که هنگام قبل از استخدام انجام شده بایستی در هنگام تغییر شغل یا پایان قرارداد برای تعیین وضعیت سلامتی کارگر در هنگام پایان استخدام وی نیز تکرار گردد. هر گونه تغییرات در وضعیت سلامتی کارگر بایستی با شاخص های سلامتی جمعیت مرجع مقایسه گردد.

🔻 بیشتر بخوانید: اهداف اصلی آزمایشات و معاینات ادواری چیست و لزوم انجام آن

هدف از معاینات دوره ای چیست؟

اثبات وجود یا عدم وجود اثرات احتمالی ناخوشایند کار بر سلامت فرد که در آینده ممکن است منجر به از کار افتادگی شاغل و ادعای خسارت توسط وی یا سازمان بیمه گر گردد. معایناتی هستند که در دوره های زمانی خاص با فاصله های معین جهت رسیدن به اهداف زیر صورت می گیرد:

• تشخیص زود رس بیماری ها و عوارض ناشی از کار
• درمان به هنگام و جلو گیری از بیماری های شغلی
• پیشنهاد برای تغییر شغل و یا محدود ساختن کار کارگران بیمار
• جلوگیری از انتقال و پخش بیماری های واگیر
• پیشگیری از بروز بیماری های حرفه ای در افرادی که کار همانند دارند
• بررسی اثرات عوامل زیان آور محیط کار بر روی کارگران
• ارزشیابی روش های پیشگیری و ایمنی

❓ چه مشاغلی احتیاج به معاینات دوره ای دارند؟

• مشاغل صنعتی و تولیدی

کارگرانی که در کارخانه‌ها و صنایع مختلف مانند فلزکاری، مواد شیمیایی، نساجی، و مواد غذایی کار می‌کنند، به دلیل قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی، گرد و غبار، صداهای بلند و سایر خطرات محیطی، نیاز به معاینات دوره‌ ای دارند.

• مشاغل مرتبط با سلامت و درمان

پزشکان، پرستاران، تکنسین‌ های آزمایشگاه، و سایر کارکنان مراکز بهداشتی و درمانی که با بیماران و مواد عفونی در تماس هستند، برای پیشگیری از بیماری‌های شغلی و حفظ سلامتی خود نیاز به معاینات دوره‌ ای دارند. (بیشتر بدانیم: بررسی و آگاهی بخشی کارکنان آزمایشگاه های بالینی در مورد ایدز)

• مشاغل ساختمانی و عمرانی

کارگران ساختمانی، مهندسان، و افرادی که در پروژه‌های ساختمانی و عمرانی فعالیت می‌کنند، به دلیل کار در ارتفاعات، استفاده از ابزارهای سنگین و قرارگرفتن در معرض شرایط جوی نامناسب، به معاینات دوره‌ ای نیاز دارند.

• مشاغل حمل و نقل

رانندگان کامیون‌ ها، اتوبوس‌ ها، هواپیما ها و سایر وسایل نقلیه به دلیل ساعات کاری طولانی، نشستن مداوم و استرس‌های مرتبط با رانندگی و حمل و نقل، باید به طور منظم معاینات دوره‌ ای انجام دهند.

• مشاغل مرتبط با کشاورزی و دامپروری

کشاورزان، دامداران و کارگران مزارع به دلیل کار در محیط‌های باز، تماس با حیوانات و استفاده از مواد شیمیایی کشاورزی، نیاز به معاینات دوره‌ ای دارند.

• مشاغل مرتبط با خدمات عمومی و امدادی

آتش‌ نشانان، پلیس‌ ها، نیروهای امداد و نجات و سایر کارکنان خدمات عمومی که در شرایط اضطراری و خطرناک فعالیت می‌کنند، باید به طور منظم معاینات دوره‌ ای انجام دهند.

این معاینات دوره‌ ای به منظور تشخیص زودهنگام مشکلات سلامتی، پیشگیری از بیماری‌ های شغلی و حفظ سلامتی کارکنان ضروری هستند.

❗ رعایت نکات ضروری در انجام معاینات دوره ای

۱) تکمیل صحیح و کامل جدول اطلاعات طب کار و فرم های استاندارد وزارت بهداشت
۲) شناسایی و اندازه گیری موارد زیان آور هر شغل
۳) تدوین راهنمای معاینات برای تمام مشاغل واحد صنعتی با توجه به خصوصیات موارد شغل
۴) در صورت وجود هر یافته غیر طبیعی که شک به بیماری ناشی از کار را تقویت می کند ارجاع طبق آیین نامه ضروری است.

مرکز طب کار برزویه، با سابقه درخشان در زمینه طب کار و همکاری با واحدهای صنعتی، آمادگی همکاری با تمامی کارگاه ها و کارخانه‌جات صنعتی برای انجام معاینات دوره ای و معاینات بدو استخدام را دارد.

سوالات متداول معاینات دوره ای مشاغل