الکتروکاردیوگرام (نوار قلب) چیست؟

الکتروکاردیوگرام (نوار قلب) چیست؟

الکتروکاردیوگرام یا نوار قلب چیست و چگونه کار می کند؟

الکتروکاردیوگرام یا ECG منحنی ای از فعالیت های قلب است که توسط دستگاهی به نام الکتروکاردیوگراف ثبت می شود. این دستگاه الکترود هایی دارد که با نصب روی نواحی مشخصی از پوست می توانند پیام های الکتریکی انقباض قلب را دریافت و روی کاغذ ثبت کنند. منحنی ثبت شده از سه موج P , T و QRS تشکیل می شود.

 

ثبت پتانسیل های تولید شده (فعالیت الکتریکی) توسط قلب است. سیگنال ها بواسطه الکترودهای فلزی که به اندام ها و قفسه سینه متصل می‌شوند، دریافت شده و توسط دستگاه نوار قلب تقویت و ثبت می‌گردند. نوار قلب در بررسی دردهای قلب و سکته‌های قلبی و نیز بی نظمی های ضربان قلب ارزش خاصی دارند و به عنوان اقدامی ضروری در تمام کسانی که مشکوک به مشکلات حاد قلبی باشند صورت می‌گیرد.گرفتن نوار قلب حتی در دوران بارداری یا در نوزادان ضرری ندارد و هیچگونه برق یا جریان الکتریسیته‌ای به بیمار القا نمی‌شود در نوار قلب استاندارد به صورت اتوماتیک یا دستی ۱۲ نوع مختلف نوار گرفته می‌شود.

در هر نوع سیم های خاصی دریافت الکتریسیته را بر عهده دارند تا در نهایت نمایی کامل از قلب برداشته شود. ۶ نوار اول وظیفه ثبت لیدهایی از دست و پا را به عهده دارند و ۶ نوار دوم مربوط به سیم های جلوی قلبی می‌باشند.

 

نکته مهم: معمولا یک نوار بلندتر از لید شماره ۲ گرفته می‌ شود تا ریتم ضربان قلب در طول زمان مشخص شود.

 

نوار قلب یا ECG برای بررسی افرادی که درد قفسه سینه دارند، آنها ممکن است دچار حمله قلبی شوند. و یا آن هایی که مشکوک به بیماری عروق کروناری یا آریتمی هستند بکار برده می شود. همچنین جهت تشخیص التهاب پرده دور قلب (پریکاردیت)، لخته خونی که جریان خون را در ریه مختل کرده ( آمبولی ریوی)، سطح غیرطبیعی کلسیم و پتاسیم خون یا سطح خونی بالای بعضی داروها کمک کننده است.

اخبار و مقالات اخیر طب کار برزویه
معاینات پزشکی بدو استخدام بانک ها چگونه انجام می شود؟

 

نتیجه الکتروکاردیوگرام یا نوار قلب در چه صورت خطرناک است؟

ناهنجاری‌ های نوار قلب می‌ توانند به مشکلات ساختاری، الکتریکی یا عروقی قلب اشاره داشته باشند. در ادامه مقاله برزویه، شایع‌ ترین یافته‌ های خطرناک در نوار قلب و توضیحات مربوط به آن‌ ها آورده شده است:

۱. آریتمی‌ های خطرناک (اختلالات ریتم قلب)

  • فیبریلاسیون بطنی (Ventricular Fibrillation)

این یک آریتمی بسیار خطرناک است که در آن بطن‌ های قلب به‌ صورت نامنظم و سریع می‌ لرزند و نمی‌ توانند خون را به‌ طور مؤثر پمپ کنند. این وضعیت می‌ تواند در عرض چند دقیقه منجربه ایست قلبی شود و نیاز به احیای فوری (CPR) و دفیبریلاسیون دارد.

    • علائم در نوار قلب: امواج نامنظم، سریع و غیرقابل تشخیص (بدون الگوی مشخص QRS)
    • خطر: تهدید فوری حیات

 

  • تاکی‌ کاردی بطنی (Ventricular Tachycardia)

ضربان سریع و منظم از بطن‌ ها که می‌ تواند به فیبریلاسیون بطنی منجر شود.

    • علائم در نوار قلب: کمپلکس‌ های QRS پهن و منظم با سرعت بالا (بیش از 100 ضربه در دقیقه)
    • خطر: اگر طولانی شود، می‌ تواند باعث کاهش جریان خون و ایست قلبی شود

 

  • فیبریلاسیون دهلیزی (Atrial Fibrillation) شدید

این حالت زمانی خطرناک است که ضربان قلب بسیار سریع باشد و کنترل نشود.

    • علائم در نوار قلب: نبود امواج P مشخص و ریتم نامنظم QRS
    • خطر: افزایش خطر لخته شدن خون و سکته مغزی

 

۲. ایسکمی یا انفارکتوس میوکارد (حمله قلبی)

  • بالا رفتن قطعه ST (ST Elevation)

نشان‌ دهنده انسداد کامل یکی از عروق کرونری است که خون‌ رسانی به بخشی از عضله قلب را قطع کرده است. (انفارکتوس میوکارد با بالا رفتن ST یا STEMI)

    • علائم در نوار قلب: بالا رفتن قطعه ST در چند لید متوالی
    • خطر: نیاز فوری به مداخله پزشکی (آنژیوگرافی یا باز کردن عروق) دارد، زیرا می‌ تواند باعث مرگ بافت قلب شود.
  • تغییرات موج T یا Q

موج T معکوس یا موج Q پاتولوژیک می‌ تواند نشان‌ دهنده ایسکمی (کمبود خون‌ رسانی) یا انفارکتوس قلبی باشد.

    • خطر: اگر همراه با علائم بالینی مثل درد قفسه سینه باشد، نیاز به بررسی فوری دارد.

 

اخبار و مقالات اخیر طب کار برزویه
روش های کنترل عوامل شیمیایی محیط کار

۳. بلوک‌ های قلبی پیشرفته

  • بلوک کامل قلبی (Complete Heart Block)

زمانی رخ می‌ دهد که سیگنال‌ های الکتریکی بین دهلیزها و بطن‌ ها منتقل نمی‌ شوند.

    • علائم در نوار قلب: عدم ارتباط بین امواج P و کمپلکس‌ های QRS، ضربان قلب بسیار کند. (برادی‌ کاردی)
    • خطر: می‌ تواند باعث سرگیجه، غش یا ایست قلبی شود و ممکن است نیاز به پیس‌ میکر (ضربان‌ ساز) داشته باشد.
  • بلوک شاخه‌ ای (Bundle Branch Block)

اگرچه گاهی خوش‌ خیم است، اما در برخی موارد می‌ تواند نشان‌ دهنده بیماری‌ های زمینه‌ ای جدی باشد.

    • علائم در نوار قلب: کمپلکس QRS پهن (>120 میلی‌ ثانیه)
    • خطر: اگر همراه با علائم دیگر باشد، نیاز به بررسی بیشتر دارد.

 

۴. هیپرتروفی یا بزرگ شدن قلب

  • هیپرتروفی بطن چپ یا راست

می‌ تواند ناشی از فشار خون بالا، بیماری‌ های دریچه‌ ای یا بیماری‌ های ریوی باشد.

    • علائم در نوار قلب: افزایش ولتاژ QRS یا انحراف محور قلب
    • خطر: اگر درمان نشود، می‌ تواند به نارسایی قلبی منجر شود.
  • هایپرتروفی دهلیزی

ممکن است نشان‌ دهنده فشار روی دهلیزها به دلیل بیماری‌ های ریوی یا قلبی باشد.

 

۵. اختلالات الکترولیتی شدید

  • هایپرکالمی (افزایش پتاسیم خون)

می‌ تواند باعث تغییرات خطرناک در نوار قلب شود.

    • علائم در نوار قلب: موج T نوک‌ تیز، QRS پهن یا فقدان موج P
    • خطر: می‌ تواند منجربه آریتمی‌ های خطرناک شود.
  • هیپوکالمی (کاهش پتاسیم خون)

موج T صاف یا معکوس و موج U برجسته

    • خطر: افزایش خطر آریتمی

۶. آمبولی ریه

  • علائم در نوار قلب: الگوی S1Q3T3 (موج S عمیق در لید I، موج Q در لید III، و موج T معکوس در لید III) یا تاکی‌ کاردی سینوسی
  • خطر: آمبولی ریه یک حالت اورژانسی است که می‌ تواند باعث کاهش اکسیژن و فشار روی قلب شود.

 

اخبار و مقالات اخیر طب کار برزویه
اطلاعاتی در رابطه با افراد سحرخیز

۷. پریکاردیت یا تامپوناد قلبی

  • پریکاردیت (التهاب پرده قلب)

بالا رفتن منتشر قطعه ST در چندین لید و کاهش ولتاژ QRS

  • تامپوناد قلبی

کاهش ولتاژ کلی در نوار قلب و گاهی تغییرات متناوب در ولتاژ (الکتریکال آلترنانس)

  • خطر: تامپوناد قلبی یک حالت اورژانسی است و نیاز به تخلیه مایع اطراف قلب دارد.

 

علائم بالینی همراه که خطر را افزایش می‌ دهند!

نوار قلب به‌ تنهایی کافی نیست و باید با علائم بالینی و سابقه بیمار تفسیر شود. اگر نتایج نوار قلب همراه با علائم زیر باشد، خطر جدی تر است:

  • درد قفسه سینه (به‌ ویژه اگر به فک، شانه یا بازو منتشر شود)
  • تنگی نفس
  • سرگیجه یا غش
  • تپش قلب شدید یا نامنظم
  • تعریق سرد
  • خستگی غیرعادی یا ضعف

 

مجموعه تخصصی طب کار برزویه دارای مجوز انجام خدمات سلامت شغلی (معاینات بدو استخدام و معاینات دوره ای) از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و همچنین سازمان تامین اجتماعی است. این مرکز تخصصی با بهره مندی از تیم مجرب، متخصص و حرفه ای، مجموعه ای پیشرو در ارائه تمامی معاینات طب کار است.
جهت کسب اطلاعات بیشتر با شماره تماس مرکز طب کار برزویه در ارتباط باشید.
4.3/5 - (19 امتیاز)

بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *